Wat hebben Jan ‘Parijs-Dakar’ de Rooy en vleesconcern Vion met elkaar gemeen?
Zij kregen dit voorjaar provinciale vergunningen om kwetsbare natuur te beschermen tegen schade die al is aangericht.
De Rooy legde een oprijlaan aan naar zijn landhuis in de bosrand van de Landschotse Heide nabij Westelbeers.
Vion bouwde in Boxtel nabij de Kampina een vleesverwerkingshal aan zijn slachterij die in capaciteit mocht verdubbelen naar 5,6 miljoen varkens per jaar.
Dit zijn twee geruchtmakende kwesties waarin laakbaar gedrag wordt getolereerd. Ten koste van twee prachtige natuurgebieden die zwaar onder druk staan terwijl zij volgens Europese regels horen te worden beschermd.
Als de Dakarrijder van weleer ging De Rooy te keer in het bos rond een aangekocht landhuis uit de jaren zestig dat tot dan toe in zekere harmonie met de natuur verkeerde. Zonder vergunning werden in 2019 rigoureus bomen gerooid om ruimte te maken voor een 869 meter lang stalen hek, een joekel van een oprijlaan en voor verdere verjubeling tot villapark.
De gemeente Oirschot deed lange tijd niets met herhaalde oproepen van lokale natuurbeschermers, verenigd in de Werkgroep Natuur en Landschap Oost-, West- en Middelbeers om De Rooy een halt toe te roepen.
Nadat het onheil hoog en breed was aangericht, kwam de gemeente zowaar in beweging. Daartoe op de huid gezeten door de bekende milieu-advocaat Rogier Hörchner die zich namens de natuurwerkgroep als een terriër in het natuurverbouwingsproject van De Rooy heeft vastgebeten.
Dwangbevelen
Tegen het hekwerk werd na een aanvankelijke vergunning alsnog opgetreden. De Rooy moet ook een schuur, een dierenverblijf op wielen, grondkabels en leidingen, lantaarns en een beveiligingscamera weghalen.
De Rooy vecht al deze dwangbevelen aan bij de rechtbank. Zolang zij onder de rechter zijn, hoeft hij niets af te breken. Nu de rechtsgang door de coronacrisis fors is vertraagd kan De Rooy zich achter zijn illegale palissade nog geruime tijd blijven manifesteren als de vrije jongen die boven de wet staat.
Zo gaat hij door met het illegaal oppompen van grondwater voor bevloeiing van zijn villatuin, ook al is de Landschotse Heide ernstig aan verdrogen.
Ook de oprijlaan is nu tot corpus delictum bestempeld. Daar krijgt De Rooy geen omgevingsvergunning voor. In vervolg hierop beveelt de gemeente hem met een dwangsom van maximaal 75.000 euro tot afbraak.
Schadelijk?
Belangrijk, zo niet doorslaggevend in dit laatste geval is de houding van de omgevingsdienst Brabant Noord, die de Brabantse natuur namens het provinciebestuur moet beschermen. Die geeft Oirschot geen toestemming om een omgevingsvergunning voor de oprijlaan af te geven. Deze afwijzing is overigens louter formeel: de gemeente leverde te weinig gegevens aan om te kunnen beoordelen of de natuur hierdoor wordt beschadigd.
Na de weigering van 14 april 2020 volgde op 14 mei – het is niet te geloven! – een natuurbeschermingsvergunning voor de oprijlaan.
Niet schadelijk
Ineens weet de omgevingsdienst zeker dat de natuur hierdoor niet noemenswaard wordt beschadigd. Dat voor de oprit bomen zijn gekapt en bosgrond is versteend, blijft buiten beschouwing. Wél vermeldt de natuurvergunning terloops dat nu de oprijlaan er al ligt, ‘de aanlegfase dus niet meer tot effecten op de natuur zal leiden’. Met deze open deur wuift de provincie illegaal handelen weg.
Door het gezwalk in overheidsland stijgen straks in de rechtszaal de kansen van Jan de Rooy voor behoud van zijn oprijlaan. De voormalige rallyrijder en transportondernemer heeft diepe zakken om door te procederen tot de overheid het opgeeft.
Vergunningsjungle Vion
Bij Vion in Boxtel is het natuurbelang verdwaald in een vergunningsjungle. Een veeg teken was al dat de gemeente Boxtel Vion een omgevingsvergunning gaf voor de vleesverwerkingshal zonder instemming van de provincie/omgevingsdienst. Vervolgens liet de provincie/omgevingsdienst het vleesconcern zonder natuurvergunning begaan met de bouw van deze hal.
Nu het gebouw overeind staat, valt het echter niet mee om een en ander achteraf kloppend te maken. Want de uitkomst van ingewikkelde berekeningsmodellen in de nieuwe natuurvergunning, die slechts voor specialisten te doorgronden zijn, wijkt af van de vergunning die Vion in 2015 kreeg voor productieverhoging. En die vergunning spoorde al niet met de uitbreidingsvergunning van 2010.
Gegoochel met cijfers
Eindresultaat van het gegoochel met cijfers is dat de Vion-slachterij in Boxtel die haar productie sinds 2010 verdubbelde en de natuur op papier inmiddels minder belast dan ooit te voren! Hoe is dat mogelijk?
Sinds de Raad van State in 2019 een streep haalde door het nationale stikstofbeleid, geldt een verbod op elke achteruitgang, hoe klein ook, van kwetsbare natuur die onder de stikstoflast aan het bezwijken is.
En dat betekent nogal wat. Zo werd de bouw van een complete woonwijk in Deventer onlangs geblokkeerd omdat de natuur hierdoor 0.03 mol aan stikstof voor de kiezen zou krijgen.
Ter vergelijking: de uitbreiding van Vion belast de Kampina met 0.06 mol per hectare aan stikstof, zo heeft de omgevingsdienst zelf becijferd. In 2010 was dat nog 0.155 mol en in 2015 kwam er 0.38 mol uit de bus. Met steeds weer de conclusie dat uitbreiding van Vion door kan gaan omdat de natuur niet zwaarder wordt belast.
Natuur wél zwaarder belast
Tot dusver kraaide daar geen haan naar, maar voor het eerst is nu de Brabantse Milieufederatie in het Vion-dossier gedoken. En stelt vast dat de omgevingsdienst 0.57 mol als norm had moeten nemen en daaruit de conclusie had moeten trekken dat het vleesbedrijf de natuur juist zwaarder belast met stikstof.
Als de BMF gelijk heeft en vervolgens ook krijgt, mag Vion alleen nog uitbreiden mits het vleesconcern ervoor zorgt dat de Kampina met stikstof wordt ontlast. Dat kan door een veehouderij in de directe omgeving van dit natuurreservaat uit te kopen.
In ieder geval moet de slachterij dan meebetalen aan vermindering van de hoeveelheid vee. Dat is (een beetje) snijden in eigen vlees, om vlees te mogen verwerken in een hal die er al staat!
Dat het om een reeds bestaand gebouw gaat, blijkt nergens uit. De nieuwe natuurvergunning houdt juist de schijn van het tegendeel op door Vion te verplichten binnen drie jaar aan de slag te gaan. ‘Mocht dit niet het geval zijn dan kunnen wij de vergunning intrekken’, wordt daar als loze waarschuwing aan toegevoegd.
Intrekken had de provincie volgens de BMF al kunnen doen in 2018 met de oude vergunning toen Vion de mogelijkheid daarin onbenut liet om een vleesrokerij en koelhuis te bouwen. Maar dat gebeurde niet.
Dat intrekking bij Vion in Boxtel nimmer heeft gespeeld, blijkt uit de vanzelfsprekendheid waarmee de omgevingsdienst vleesverwerking in de nieuwe natuurvergunning beschouwt als een verworven recht. Het gaat hier immers om ‘een gewijzigde uitvoering van een reeds vergund gebouw’.
De milieufederatie vindt dit een verkeerd uitgangspunt waarmee een hogere stikstofgroei van het vleesbedrijf wordt gemaskeerd.
De kwesties De Rooy en Vion laten zien dat zelfs in een vergunning die de natuur moet beschermen het materiële belang zwaarder weegt dan het natuurbelang.
Met de verzwakte natuur als sluitpost, wordt bovendien vrijbuitersgedrag van overheidswege beloond en aangemoedigd.
Dit zijn verkeerde ontwikkelingen in Brabants buiten. En die staan bepaald niet op zichzelf.
Wordt vervolgd.
DOOR RON LODEWIJKS
https://www.beterinbrabant.nl/2020/06/08/hoe-natuurbescherming-per-vergunning-wordt-uitgehold/ |